Naruszenie autorskich praw majątkowych – przedawnienie roszczenia

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje możliwość obrony przed nieuprawnionymi naruszeniami praw autorskich. Jednakże uprawnienie to ulega przedawnieniu. W poniższym artykule przybliżamy terminy przedawnienia oraz uzasadnienia Sądu Najwyższego w tej kwestii.

Uprawnienia autora

Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 j.t.) uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:

1. zaniechania naruszania;
2. usunięcia skutków naruszenia;
3. naprawienia wyrządzonej szkody;
4. wydania uzyskanych korzyści.

Odnośnie naprawienia wyrządzonej szkody (art. 79 ust. 1 pkt 3 ustawy), uprawniony może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych (lit. a) albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu (lit. b).

Wyrok Sądu Najwyższego

W wyroku z dnia 11 sierpnia 2011 r., I CSK 633/10 (OSNC 2012 nr 3, poz. 37, str. 64), Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że roszczenia o ochronę autorskich praw majątkowych przedawniają się w terminach określonych w art. 118 k.c., z wyjątkiem roszczeń o naprawienie szkody, do których ma zastosowanie art. 442¹ k.c. Celem wyjaśnienia – art. 118 k.c. przewiduje, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Art. 442¹ § 1 k.c. stanowi natomiast, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Powyższe stanowisko, Sąd Najwyższy potwierdził w innym wyroku z dnia 14 grudnia 2012 r., I CNP 25/12 (OSNC 2013 nr 7-8, poz. 89, str. 58), w którym to wskazał, że roszczenia przewidziane w art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj. o naprawienie wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej, przedawniają się na podstawie art. 442¹ k.c.

Pogląd o możliwości stosowania art. 442¹ k.c. do odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych prezentowany jest także w literaturze przedmiotu (J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2013, s. 293).